İnsanın psikolojik yapısı İD-EGO-SÜPEREGO kavramları ile açıklanmaktadır.
İD dediğimiz insanın ilkel benliğidir. İD yapısı gereği zevkçi, kuralsız, başıboş, istediği gibi davranma eğilimindedir. Korktuğu şeylerden kaçar, zevk aldığı şeyleri yapmak ister, kendisini kimsenin sınırlandırmasını istemez, kuralları kabul etmez, otorite kabul etmez, herşeyin kendi etrafında dönmesini ister. Bunuda içimden geldi böyle yaptım şeklinde ifade eder.
SÜPEREGO insanın inandığı din, günah-sevap kavramları, ayıp kavramı, töre, kültür kavramlarını içine alır. Üst benliktir, yaptığı işlerin doğru veya yanlış olduğunu, günah-sevap olduğunu, genel ahlaka uygun olup olmadığını söyler.
EGO ise bu ikisi arasında kalmış olana sizin gerçek kişiliğinizdir. Bu kişilik yapısı bazen İD'e göre hareket eder, bazen SÜPEREGO'nun kendini sınırlandırması ile hareket eder. Ortaya çıkan davranışlar sizin kişiliğinizi gösterir.
Bütün bu teknik bilgilerden sonra asıl konumuza gelecek olursak insanın içinde İD ve SÜPEREGO çatışmasından kaynaklanan sürekli bir gerilim vardır. İD sizi kuralsız bir hayvan olmaya sürüklerken SÜPEREGO sizi iyi bir insan olmaya sürüklemek ister. Bu ikisin çatışmasından ortaya çıkan yapı ise sizin EGO'nuzdur yani sizsiniz. İD yapısı gereği zevke odaklanmıştır, kuralsızdır, din-iman, haram-helal, ayıp-yasak, töre-kültür vb. hiçbir değeri, kutsalı tanımaz, kabul etmek istemez, başına buyruk hareket etmek ister. Bu bütün insanlarda böyledir.
İnsan yapısı yani EGO tamamen İD'in kontrolüne girmiş ve onun her dediğini yapıyorsa ortaya son derece sapık ve kural tanımaz bir insan modeli çıkar. İD yapısı gereği zevke odaklandığı için aklına her geleni yapmak ister, her gördüğü, her duyduğu, her seyrettiğini yapmak, o zevkide almak ister, yaşamak ister. Cinsel sapıklıklarında temelinde bu vardır. Adam aklına her geleni yapmak istiyor. İD yapısında ensestlik, homoseksüellik, travestilik, sübyancılık, sanal seks ve daha bilmediğiniz nice sapıkça şeyler vardır. Bunları zaman zaman insanın aklına getirir, acaba şu nasıl olur, şunu hiç yaşamadık, şunuda yapsaydık vb. istekler her zaman insanın içine gelir. Bunların gelmesi normaldir, herkese gelebilir. Sapıklık bu düşünceleri hayata geçirmektir. Adamın SÜPEREGO'su yok, yani üst aklı yok veya yokmuş gibi davranıyor, anlık zevk peşinde.
Değerli kardeşlerim insanın içindeki bu çatışma hep devam edecektir, sizi hayvanlığa sürüklemek isteyen İD'e değil, melek gibi bir insan yapmaya çalışan SÜPEREGO'nuza göre hareket edin. O zaman ortaya çıkan EGO yani sizin gerçek kişiliğiniz herkesin sevdiği ve kabul ettiği güzel bir kişilik olacaktır. Aklınıza gelen sapkın düşünceler sizin kişiliğiniz veya karakteriniz değildir, aklınıza gelen sapkın düşüncelerden dolayı ben niye böyleyim, niye normal değilim demeyin, bu düşünceler tek size gelmiyor bütün insanlara gelir, kendinizi yalnız hissetmeyin. Bunlardan kurtulmanın yolu gelen düşünceleri kaale almamaktır, üzerine gitmemektir, akışına bırakmaktır, bu gelen düşünceleri gerçekleştirmedikten sonra normal bir insansınızdır, hem insanlar katında hem Allah katında. Aklınıza gelen bu düşüncelerden dolayı hiçbir şekilde sorumlu olmadığınız bilmeniz sizlere yardımcı olacaktır.
NOT: İD-EGO-SÜPEREGO kavramları modern psikolojiye 20. asırda girmiştir. Oysa 900 yıllarda İMAM GAZALİ adındaki bir islam alimi bu kavramları NEFS-ENE-RUHİ İNSANİ olarak ifade etmiştir. İslamda geçen NEFS kavramı işte bu her insanın yapısında bulunan İD'dir. Kur-an'ı Kerim'de bu şöyle nefs ve ruh, yani id ve süperego kavramları şöyle geçiyor; "Biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra da çevirdik aşağıların aşağısına indirdik." (Tin suresi 4-5) Yani nefs (id) her türlü kötülüğün-günahın kaynağı, ruh (süperego) ise iyilik ve güzelliklerin kaynağıdır.
